Theo số liệu từ cục chăn nuôi và thú y - Bộ Nông nghiệp và Môi trường, từ đầu năm đến ngày 22/7/2025, cả nước có 636 ổ dịch tả lợn Châu Phi tại 30 tỉnh. Hơn 42000 con lợn bị mắc bệnh và đã tiêu hủy hơn 43000 con, công tác dập dịch, phòng ngừa và cách ly dịch bệnh đang được triển khai tiến hành khẩn trương trong tình trạng dịch bệnh đang ngày càng tiến triển, gây tổn thất nghiêm trọng cho rất nhiều các trang trại, hộ chăn nuôi. 

 MỐI NGUY HIỂM ÂM THẦM ĐỐI VỚI NGÀNH CHĂN NUÔI

1. Dịch tả lợn Châu Phi là gì? Nguy cơ mắc bệnh và ảnh hưởng nghiêm trọng của dịch bệnh

Dịch tả lợn Châu Phi (ASF) là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do virus ASFV gây ra, lần đầu tiên được ghi nhận tại Châu Phi. Bệnh này chỉ lây nhiễm ở loài lợn (bao gồm cả lợn nuôi và lợn rừng), với tỷ lệ tử vong gần như 100%, đặc biệt ở các thể bệnh cấp tính.

 - Virus ASF có khả năng sống sót lâu trong môi trường và chống chịu tốt với nhiệt độ thấp. Trong điều kiện thịt sống hoặc môi trường mát, virus có thể tồn tại từ 3–6 tháng, và chỉ bị tiêu diệt ở nhiệt độ từ 70°C trở lên.

Dịch bệnh lây lan qua đường hô hấp và tiêu hóa, từ tiếp xúc trực tiếp với lợn nhiễm bệnh hoặc gián tiếp qua dụng cụ chăn nuôi, thức ăn, chuồng trại, phương tiện vận chuyển, quần áo người chăn nuôi nhiễm mầm bệnh.

Mặc dù virus ASF không lây sang người, nhưng người lại là tác nhân phát tán dịch bệnh do vô tình mang mầm bệnh từ nơi này sang nơi khác.

2. Các triệu chứng có thể xảy ra của dịch bệnh

Tùy theo thể bệnh, lợn mắc dịch tả Châu Phi có các triệu chứng khác nhau:

• Thể quá cấp tính

- Lợn chết đột ngột, hầu như không có dấu hiệu báo trước.

- Một số ít có biểu hiện sốt cao, ủ rũ.

- Xuất hiện đốm đỏ khắp da.

• Thể cấp tính

- Sốt cao từ 41–42°C, lợn mệt mỏi, ít vận động, nằm gần nơi có nước.

- Khó thở, tiêu chảy hoặc táo bón, sưng mí mắt, mũi có bọt lẫn máu.

- Xuất huyết da (tai, đuôi, chân, ngực, bụng) chuyển tím xanh.

- Lợn mang thai dễ sẩy thai hoặc thai bị tiêu.

- Lợn chết trong 7–14 ngày, có thể kéo dài tới 20 ngày. Tỷ lệ chết: 99,99%.

• Thể á cấp tính

Triệu chứng giống thể cấp tính nhưng nhẹ hơn.

Tỷ lệ chết từ 30–70% trong 3–4 tuần.

Một số lợn có thể sống sót nhưng mang virus suốt đời, tiếp tục lây bệnh.

• Thể mạn tính

Chủ yếu ở lợn 2–3 tháng tuổi.

Biểu hiện: chán ăn, tiêu chảy có máu, viêm khớp, tróc vảy da, sụt cân.

Tỷ lệ tử vong dưới 20%, nhưng dễ kéo dài dịch bệnh trong đàn.

3. Cách phòng chống và giảm thiểu nguy cơ gây bệnh, lây lan dịch bệnh ra cộng đồng

Hiện nay, chưa có vắc xin hay thuốc đặc trị cho dịch tả lợn Châu Phi. Vì vậy, biện pháp phòng ngừa chủ yếu là an toàn sinh học nghiêm ngặt:

• Biện pháp tại cơ sở chăn nuôi:

Vệ sinh, khử trùng thường xuyên chuồng trại, xe vận chuyển, thiết bị, dụng cụ bằng vôi bột hoặc hóa chất chuyên dụng.

Cách ly ngay lợn có dấu hiệu bệnh hoặc nghi nhiễm.

Diệt côn trùng trung gian như ruồi, muỗi để tránh mang mầm bệnh ra ngoài.

• Biện pháp đối với người chăn nuôi và tiêu dùng:

Vệ sinh cá nhân kỹ lưỡng, đặc biệt khi tiếp xúc với lợn.

Không sử dụng thức ăn thừa, chưa nấu chín hoặc thực phẩm có nguồn gốc không rõ ràng.

Tuyệt đối không giết mổ, buôn bán lợn bệnh hoặc nghi bệnh.

Chỉ sử dụng thịt lợn đã được kiểm dịch và đảm bảo được nấu chín kỹ.

• Lưu ý về ảnh hưởng đến con người:

ASF không gây bệnh cho người, nhưng lợn nhiễm bệnh rất dễ mắc thêm các bệnh gây hại cho con người như: tai xanh, cúm, thương hàn...

Vi khuẩn liên cầu có thể xâm nhập vào người nếu tiếp xúc vết thương hở với lợn bệnh hoặc ăn tiết canh/thịt chưa chín kỹ, gây sốt cao, xuất huyết, viêm màng não...

→ Dịch tả lợn Châu Phi là mối đe dọa nghiêm trọng với ngành chăn nuôi và an toàn thực phẩm. Mặc dù không lây sang người, nhưng việc chủ động phòng chống, tuân thủ quy định an toàn sinh học, và sử dụng thực phẩm rõ nguồn gốc là điều cần thiết để ngăn chặn dịch bệnh bùng phát trên diện rộng và gián tiếp ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.